مقدمه

هر معلمی در دوره تدریس خود ممکن است با دانش آموزان گستاخ برخورد داشته باشد. نکته ای که اکثر معلمان را آزرده می کند. تندی و بی ادبی این دانش آموزان طوری است که به نظر می رسد کنترل آن ها ممکن نیست. در این جا روش هایی را برای برخورد با دانش آموزان گستاخ پیشنهاد می کنیم.

با دانش آموز گستاخ چگونه برخورد کنیم؟

1- اگر خود تحت‌ فشارهای روانی ناشی از زندگی و کار قرار داریم و نمی‌توانیم رفتار و گفتار خود را کنترل کنیم، بهتراست پیش از انجام هرکاری درباره دانش‌آموز، به فکر روشی برای کنترل فشارهای خود باشیم. تحقیقات نشان داده ‌است اگر مربیان بتوانند برخی رفتارهای خود را تغییر دهند، فرمانبری دانش آموز بیشتر خواهد شد.

2-نباید افکار غلط و انحرافی درباره دانش‌آموز خود نداشته باشیم. به طور مثال: «شاگردم این کار را می‌کند تا حرص مرا دربیاورد یا او موجب تمام مشکلات در کلاس است.» چنین افکاری زمینه به‌وجود آمدن احساس بسیار بد را نسبت به آن دانش‌آموز مهیا می‌کند و به طور یقین بر رفتار ما و او اثر منفی می‌گذارد.

3-باید از ارایه دستورات مبهم، کلی و تکراری اجتناب کنیم. برای مثال، به جای این که بگوییم: «منظم باش»، شفاف و مشخص بگوییم که از او چه می‌خواهیم.

4-به جای سخنرانی و بحث و جدل، باید کوتاه و موثر با لحنی محکم ولی در کمال آرامش به او گوشزد کنیم که رفتارش در ما چه تأثیری گذاشته و اگر از این رفتار خود دست برندارد، چه عاقبتی در انتظار اوست.

5-بهتر است به یاد داشته باشیم که عاقبتی را برای او مشخص کنیم که شدنی و کوتاه ‌مدت باشد. برای مثال نگوییم: برای همیشه از این کلاس خواهم رفت.

6- نباید انجام دادن خواسته‌هایمان را وظیفه او بدانیم بلکه پس از انجام دادن دستوراتمان باید او را با کلام و هدایای مورد علاقه تشویق کنیم.

7- می‌توانیم با مشارکت دانش‌آموزان فهرستی از مهم‌ترین قوانین در کلاس و مدرسه به ‌ترتیب اهمیت و همراه با روش انجام دقیق آن تهیه کرده و پس از مشخص کردن نوع محرومیت برای انجام ندادن‌شان، آن را با قاطعیت اجرا کنیم.

8-باید عوامل مشکل‌ساز را شناسایی و برای رفع آن ها اقدام کنیم.

9-به نیازهای جسمی، عاطفی، روانی، اجتماعی، اقتصادی و… دانش‌آموزان باید بیشتر توجه کنیم.

10-  باید سعی کنیم فرصتی را ایجاد کنیم تا دانش‌آموزان بتوانند نسبت به رفتارهای نامناسب خود فکر کنند.

11-  بهتر است که ارتباط مربیان و مسوولان مدرسه را با والدین بیش از پیش تقویت کنیم.

12-  راهنمایی و مشاوره با دانش آموز در خصوص عواقب خشونت و آثار اجتماعی آن و همچنین مشاوره با خانواده دانش آموز درباره کاهش رفتارهایی که منجر به خشونت نوجوان می شود، بسیار موثر خواهد بود.

13-  ایجاد زمینه ی فعالیت های موثر در خانه و مدرسه برای اشتغال بیشتر نوجوان و تخلیه انرژی های جسمی و روانی او در کاهش خشونت و رفتارهای پرخاشگرانه بسیار  تأثیرگذار است.

14-خودداری مدرسه از به کاربردن روش های انضباطی غلط و ایجاد فضای صمیمی تر میان معلمان و دانش آموزانِ نوجوانِ خشونت گرا، به کاهش رفتارهای خشونت آمیز و پرخاشگرانه می انجامد.

15- باید از تنبیه بدنی به طور جدی خودداری کرده و درصورت نیاز از محروم سازی های كوتاه مدت استفاده كنیم.

16- خوب است که برای شنیدن مسایل و مشكلات دانش آموزان وقت بگذاریم.

17- بهتر است از سرزنش و تحقیر كردن و مقایسه دانش آموزان به طور جدی خودداری كنیم.

18- باید ضمن تقویت ابعاد معنوی در دانش آموزان، روش های آرام شده ی دینی را به آن ها آموزش دهیم.

19- باید علایم هشداردهنده خشم را به دانش آموزان آموزش دهیم تا بتوانند خشم خود را بهتر كنترل كنند.

20- بهتر است روش های «آرام شدنی » را به آن ها آموزش دهیم، ازجمله تنفس عمیق، حرف زدن های مثبت با خود و...

21-یكی از دلایل عصبانیت و ناراحتی دانش آموزان این است كه نمی توانند احساسات خود را به درستی بیان كنند. می توانیم با كمك عكس و فیلم و نقاشی انواع احساسات مانند خشم، ترس، شادی، غم و... را به آن ها آموزش دهیم.

22-چون بسیاری ازناسازگاری های دانش آموزان به دلیل ناآشنایی مربیان و والدین با مهارت های زندگی است، توصیه می شود مهارت های ارتباطی مانند گوش دادن، ابراز وجود، حل مسأله و تصمیم گیری و دیگر مهارت های زندگی را خود بیاموزیم و به دانش آموزان نیز آموزش دهیم.

درباره دانش آموزان بیش فعال علاوه بر موارد فوق، رعایت موارد زیر تأكید می شود:

ü     دارو درمانی مستمر زیرنظر روا نپزشك كه ممكن است تا چند سال طول بكشد چرا كه با تشخیص و مراقبت درست، بیشتر آنان تا پایان دوره نوجوانی درمان می شوند.

ü     تأمین خواب مناسب شبانه به هر طریق ممكن، حتی با اعلام خاموشی برای تمامی اعضای خانواده

ü     پرهیز از خوردن قند و شكر، نوشابه گازدار، كاكائو، چیپس و پفك.

ü     آموزش والدین در زمینه شیوه برخورد با آن ها و شیو ه كمك كردن به فرزند بیش فعا لشان در انجام كارهای روزانه

منبع:

مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: نسیم گوهری