مقدمه:

هرقدر معلمان به روش ها و الگوهای تدریس بیشتری، آگاهی و تسلط داشته باشند بهتر میتوانند درموقعیت های مختلف، روش های تدریس مناسب را به کارگیرند. روش تدریس، فرآیند منظم، ازپیش طراحی شده هدفدار و متعامل بین معلم و فراگیران می باشد که هدف آن ایجاد تغییرات مطلوب در فراگیران است و این تغییرات همان یادگیری در سه حیطه شناختی ،عاطفی و حرکتی است. یکی از روش های تدریس، روش سخنرانی است.

روش سخنرانی:

انتقال مستقیم مطالب با بیان شفاهی برای فراگیران

مراحل سخنرانی:

مرحله مقدماتی: سخنران به عنوان مقدمه، زمینه را برای ایجاد انگیزه و رغبت در مخاطبان فراهم می کند.   سپس موضوع و برنامة مدنظرش را اعلام می کند و انتظارات خود را متذکر می شود.

مرحله میانی: سخنران مطالب موردنظر خود را نکته به نکته بیان می کند.

 مرحله پایانی: سخنران مطالب ارائه شده را جمع بندی و خلاصه می کند، به سوالات پاسخ می دهد و سخنرانی را با یک حسن ختام پایان می دهد.

عوامل موثر درسخنرانی:

صدا، اشاره ها و حرکات بدن

معلم باید واضح و رسا صحبت کند.

معلم نباید خیلی تند حرف بزند.

معلم نباید با مکث های طولانی سخن بگوید.

معلم نباید با صدای بلند و گوش خراش صحبت کند.

ویژگی های روش سخنرانی:

سابقه روش سخنرانی به قرون گذشته برمی گردد.

سنتی ترین روش تدریس است.

روش معلم مدار و غیرفعال برای فراگیران است.

متداول ترین روش تدریس در بیشتر نظام های آموزش و پرورش جهان است.

نوع ارتباط در این روش، ارتباط یک سویه است.

امروزه این روش با روش های نوین درهم آمیخته و جزء روش های جدید محسوب می شود.

کاربرد  روش سخنرانی:

هنگامی که استفاده از روش های دیگر ممکن یا آسان نباشد.

درصورتی که تعداد دانش آموزان زیاد باشد.

در مواردی که دانشی جدید به وجود آمده، اما در کتاب و مواد آموزشی مطرح نشده است.

در مواقعی که مخاطبان کم سواد باشند.

زمانی که معلم بخواهد تجربه های شخصی اش رابرای دانش آموزان بیان کند.

وقتی که معلم بخواهد در مدرسه برای اولیاء حرف بزند.

محاسن روش سخنرانی:

روش ارزان و مقرون به صرفه ای است.

مطالب به طور مستقیم و با نظم منطقی ارائه می شود.

دربردارنده تجربه های الهام بخش معلم است.

روشی انعطاف پذیر است.

مکمل کتاب درسی است و کمبودها و دشواری های آن را برطرف می سازد.

عامل تقویت قوة بیان معلم و مهارتهای گوش دادن و یادداشت برداری فراگیران است.

معایب روش سخنرانی:

معلم محور است.

فراگیران نقش فعالی ندارند.

تفاوت های بین فراگیران لحاظ نمی شود.

برای رشد فکری، تقویت خلاقیت و آموزش مهارت های عملی فراگیران مناسب نیست.

جلب نظر فراگیران تا آخر وقت کلاس امری دشوار است.

بیشتر به نفع معلم است تا فراگیر چون ارائة درس با این روش آسان تر از روشهای دیگر است.

نکاتی که در روش سخنرانی باید به آن توجه کرد:

سخنرانی خوب به آمادگی قبلی سخنران نیاز دارد.

با پایه تحصیلی و سن شنوندگان متناسب باشد و طولانی نباشد.

پیش از سخنرانی بایدحداقل یک بار آن را تمرین کرد.

از مثال های مناسب و مستدل و گاهی بذله گویی وشوخ طبعی استفاده کرد.

باید دانش آموزان را نسبت به وظایف خود در جریان سخنرانی آگاه کرد(سوال کردن و یادداشت برداشتن).

نتیجه گیری:

اگر معلمان بیش از اندازه از روش سخنرانی استفاده کنند، فراگیران را در طبقه دانش قرار می دهند و بدین ترتیب   نظام آموزشی دچار فسیل شدن، جمود و یکنواختی خواهد شد.

تلفیقی از منابع:

ظرافت های معلمی: مجید نقیه

روش ها، فنون و الگوهای تدریس: امان الله صفوی

راهنمای تدریس(فنون و مهارت ها): سید حشمت الله مرتضوی زاده

مهارت های آموزشی و پرورشی: حسن شعبانی

اینترنت